Opowiadanie historii z wykorzystaniem narzędzi Google 

Po raz pierwszy od początku pandemii spotkaliśmy się osobiście z dziennikarzami w ramach Letniej Szkoły Google News Lab. Przez trzy kolejne środy lipca poznawaliśmy narzędzia do lepszego opowiadania historii w cyfrowym świecie. W spotkaniach każdego dnia uczestniczyło około 30 dziennikarzy. 

Technologia może pomóc, a najlepsze efekty osiągają dziennikarze, którzy potrafią łączyć tradycyjne dziennikarskie umiejętności (empatia, umiejętność słuchania i analizowania informacji, budowanie relacji) z cyfrowymi kompetencjami. Podkreślał to dziennikarz Wirtualnej Polski, Szymon Jadczak, który był gościem pierwszych warsztatów, poświęconych dziennikarstwu danych. 

Szymon jest także autorem głośnego dziennikarskiego śledztwa Czesław Michniewicz, Lech Poznań i ustawione mecze w tle. 27 godzin rozmów z szefem piłkarskiej mafii. Podczas pracy nad tym materiałem dziennikarz musiał przeanalizować 60 tysięcy stron akt sądowych. Nieocenioną pomocą okazał się program Pinpoint, który pozwala na analizę dużych ilości danych w dowolnym formacie (oprócz wideo). Wyszukuje słowa kluczowe w plikach - także na fotografiach oraz skanach akt. Analizuje treść pod kątem nazwisk, firm, adresów. Jest szczególnie przydatny przy dziennikarskich śledztwach i konieczności pracy z dużą ilością danych. Umożliwia kopiowanie tekstu z fotografii lub skanu do edytora tekstu. Ponadto zamienia pliki audio na pliki tekstowe (transkrypcja).

Dane to informacje. W cyfrowym świecie jest ich coraz więcej, a dziennikarze powinni umieć je wyszukiwać i przetwarzać. Pomocna może być wyszukiwarka Dataset Search, która ułatwia odnalezienie informacji dostępnych jako arkusze kalkulacyjne. Ponadto można korzystać z operatora wyszukiwania filetype, dzięki któremu odnajdziemy informacje dostępne w plikach o określonym formacie (np. bezrobocie filetype:xlsx). Operatorom wyszukiwania, których jest kilkadziesiąt, poświęciliśmy znaczną część warsztatów. To jedna z technik zaawansowanego wyszukiwania. 

Co zrobić, jeśli znajdziemy tabelę z ciekawymi danymi zamieszczoną gdzieś na stronie internetowej? W jaki sposób przenieść takie dane do arkusza kalkulacyjnego? Pomocna może być komenda =IMPORTHTML w Arkuszach Google - pozwala na import tabeli lub listy do arkusza. 

Ogromnym zbiorem są dane pochodzące z Google Trends. Można je dziennikarsko wykorzystywać na wiele sposobów. Szczególnie przydatna może być sekcja “powiązane wyszukiwania” (ang. related queries), która informuje nas o tym, czego szukają internauci w powiązaniu z określonymi zapytaniami. Czasami dane z Google Trends mogą być istotną poszlaką wskazującą na to, że mogło dojść do przecieku tematów maturalnych; innym razem pokażą czego szukali internauci po słynnym uderzeniu Chrisa Rocka przez Willa Smitha podczas oscarowej nocy. Szczególnie ambitni mogą skorzystać z Google Trends Datastore, czyli naszego “sklepu” z danymi pochodzącymi z Google Trends. Dane można pobierać bezpłatnie. 

Wyjątkowym zbiorem danych jest Google Scholar, czyli największa cyfrowa biblioteka świata. Dziennikarze mogą wykorzystywać to źródło do researchu, a także do szukania ekspertów i komentatorów oraz potencjalnych bohaterów swoich materiałów.

Czasami dobry obraz potrafi powiedzieć więcej niż szczegółowy opis. Dlatego wizualizacja danych jest tak ważna. Jeśli mamy proste dane i bardzo mało czasu to wówczas możemy skorzystać z Google Data GIF Maker. Jeśli zależy nam na bardziej wysublimowanej wizualizacji, wówczas dobrym rozwiązaniem będzie program Fluorish Studio. 

Google Earth Studio z kolei jest najbardziej zaawansowanym narzędziem do animacji i wizualizacji 3D z wykorzystaniem zdjęć satelitarnych Ziemi. Program jest dostępny także dla dziennikarzy. Dzięki niemu możemy zwizualizować trasę maratonu, wspinaczkę na Mount Everest lub opowiedzieć o tragicznej eksplozji. 

Google Street View ułatwi nam pokazanie zmian, które zaszły w otoczeniu na przestrzeni jakiegoś czasu. W widoku Street View w lewym górnym rogu jest dostępna opcja zdjęć historycznych. Jeśli natomiast zależy nam na porównaniu historycznych zdjęć satelitarnych, wówczas dobrym rozwiązaniem może być skorzystanie z Google Earth Pro. Program zapewnia dostęp do historycznych zdjęć satelitarnych w wysokiej rozdzielczości. Google My Maps pozwalają każdemu na tworzenie własnych map o statusie prywatnym lub publicznym. Dziennikarze wykorzystywali to narzędzie do opowieści o Warszawie w piosenkach czy wizualizacji zanieczyszczenia powietrza na terenie kraju. 

Weryfikacja informacji należy do podstawowych kompetencji każdego dziennikarza. Coraz sprawniej działają profesjonalne serwisy fact-checkingowe. Zanim sami przystąpimy do weryfikacji warto sprawdzić w Google Fact Check Explorer, czy przypadkiem już ktoś tego za nas nie zrobił. 

W przypadku treści wizualnych, co do których podejrzewamy manipulację, zawsze najlepszym punktem startowym będzie tzw. odwrócone wyszukiwanie obrazem (ang. reverse image search) za pośrednictwem wyszukiwarki Google Grafika. Świetnym narzędziem jest także InVid WeFerify - wtyczka do przeglądarki Chrome. To bezpłatne i zaawansowane narzędzie do analizy wideo oraz zdjęć.

Letnia Szkoła została zorganizowana przez Google News Lab. To zespół działający w ramach Google News Initiative. Jesteśmy obecni w ponad 70 krajach na świecie. Współpracujemy z redakcjami i dziennikarzami przy tworzeniu zrównoważonego ekosystemu mediów. Od globalnych tytułów po lokalne redakcje, chcemy aby wszędzie rozkwitało dobre dziennikarstwo. Wspieramy redakcje w ich cyfrowej transformacji. Pomagamy, dostarczając cyfrowe narzędzia i zasoby, które służą lepszemu wyszukiwaniu, weryfikacji i opowiadaniu ciekawych historii. 

Zapraszamy do naszego Centrum Treningowego online. Jeśli jesteś dziennikarzem lub przedstawicielem redakcji i jesteś zainteresowany naszymi szkoleniami, zapraszamy do kontaktu pod adresem: newslabsupport@google.com. Jeśli natomiast chcesz się skontaktować z biurem prasowym Google Polska, wówczas najlepszy adres to: press-pl@google.com 

Zapraszamy również na warsztaty online Google News Lab, które odbędą się już 5 sierpnia br. w godzinach 9-12. 

Webinary poprowadzi również Robert Socha, dziennikarz śledczy i Teaching Fellow w Google News Lab. Zaprezentuje Państwu szerzej najbardziej efektywne i przydatne narzędzia w pracy dziennikarskiej, które zostały wymienione powyżej. 

Szkolenia są bezpłatne, liczba miejsc zaś ograniczona. Aby wziąć w nich udział, prosimy o wypełnienie krótkiego formularza rejestracyjnego najpóźniej do 2 sierpnia br. Potwierdzenia udziału oraz link do spotkania prześlemy na podane adresy mailowe.