Stan Laurel

Stan Laurel
	; Stan Laurel (lata 20.)
Imię i nazwisko	Arthur Stanley Jefferson
Data i miejsce urodzenia	16 czerwca 1890 ; Ulverston
Data i miejsce śmierci	23 lutego 1965 ; Santa Monica
Zawód	aktor, komik, scenarzysta, reżyser filmowy
Współmałżonek	Lois Neilson ; (1926–1935; rozwód); Virginia Ruth Rogers; (1935–1937; rozwód, 1941–1946; rozwód); Vera Ivanova Shuvalova; (1938–1940; rozwód); Ida Kitaeva Raphael; (1946–1980; jego śmierć)
Lata aktywności	1906–1957
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stan Laurel (właśc. Arthur Stanley Jefferson; ur. 16 czerwca 1890 w Ulverston, zm. 23 lutego 1965 w Santa Monica) – angielski aktor, komik, scenarzysta i reżyser filmowy. W 1960 został uhonorowany honorowym Oscarem za wybitne osiągnięcia w twórczości filmowej.

Znany głównie z występów z Oliverem Hardym, z którym stworzyli duet komediowy Flip i Flap.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Stan Laurel pochodził z rodziny artystów. Jego ojciec, dyrektor teatru Arthur J. Jefferson (1863–1949) i matka, aktorka Margaret Metcalfe (1860–1908), związani byli z Old Blyth Theatre Royal w Blyth^[1]^[2].

Był pięciokrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa urodziło się dwoje dzieci, córka Lois (1927–2017) i syn Robert (ur. 1930), który zmarł dziewięć miesięcy po narodzinach^[3]. Jego piątą i ostatnią żoną od 1946 do śmierci była rosyjska aktorka Ida Kitajewa (1899–1980)^[4]^[2].

Zmarł w skutek ataku serca w wieku 74 lat^[5]. Został pochowany na cmentarzu Forest Lawn w Los Angeles^[2].

Gwiazda Laurela na Hollywood Walk of Fame w Los Angeles

Wybrana filmografia[edytuj | edytuj kod]

1921: Szczęśliwy pies (A Lucky Dog)
1926: 45 minut z Hollywood (Forty-Five Minutes from Hollywood)
1927: Bitwa stulecia (The Battle of the Century)
1927: Kacza zupa (Duck Soup)
1930: Pieśń skazańca (The Rogue Song)
1933: Flip i Flap: Brat diabła (The Devil's Brother)
1934: Flip i Flap w krainie cudów (Babes in Toyland)
1935: Flip i Flap: Indyjscy piechurzy (Bonnie Scotland)
1936: Cygańskie dziewczę (The Bohemian Girl)
1938: Zakute łby (Block-Heads)
1939: Flip i Flap w Legii Cudzoziemskiej (The Flying Deuces)
1940: Głupek w Oksfordzie (A Chump at Oxford)
1940: Wilki morskie (Saps at Sea)
1943: Flip i Flap: Nauczyciele tańca (The Dancing Masters)
1944: Dwaj detektywi (The Big Noise)
1945: Flip i Flap: Pogromcy byków (The Bullfighters)
1951: Flip i Flap na bezludnej wyspie (Atoll K)

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

1960: Nagroda Akademii Filmowej, Oscar Honorowy
1963: Specjalna Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za całokształt kariery

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Comic legend Stan Laurel, his father, and the North East connection - Chronicle Live [online], www.chroniclelive.co.uk [dostęp 2024-06-14] .
↑ ^a ^b ^c Laurel, Stan [real name Arthur Stanley Jefferson] (1890–1965), comedian, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-37659 [dostęp 2024-06-14] (ang.).
↑ MikeM. Barnes MikeM., Lois Laurel Hawes, Daughter of Stan Laurel, Dies at 89 [online], The Hollywood Reporter, 29 lipca 2017 [dostęp 2024-06-14] (ang.).
↑ LarryL. Harnisch LarryL., Comic actor's marriage full of drama [online], Los Angeles Times, 21 czerwca 2009 [dostęp 2024-06-14] (ang.).
↑ DominicD. Smith DominicD., Another Tyne mess: tribute held for North Shields' Stan Laurel, „The Guardian”, 23 lutego 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-06-14] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Stan Laurel w bazie IMDb (ang.)
Stan Laurel w bazie Filmweb

[1] Comic legend Stan Laurel, his father, and the North East connection - Chronicle Live [online], www.chroniclelive.co.uk [dostęp 2024-06-14] .

[:0-2] Laurel, Stan [real name Arthur Stanley Jefferson] (1890–1965), comedian, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-37659 [dostęp 2024-06-14] (ang.).

[3] MikeM. Barnes MikeM., Lois Laurel Hawes, Daughter of Stan Laurel, Dies at 89 [online], The Hollywood Reporter, 29 lipca 2017 [dostęp 2024-06-14] (ang.).

[4] LarryL. Harnisch LarryL., Comic actor's marriage full of drama [online], Los Angeles Times, 21 czerwca 2009 [dostęp 2024-06-14] (ang.).

[5] DominicD. Smith DominicD., Another Tyne mess: tribute held for North Shields' Stan Laurel, „The Guardian”, 23 lutego 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-06-14] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

1926–1950	Warner Bros. / Charlie Chaplin (1928) Walt Disney (1932) Shirley Temple (1934) D.W. Griffith (1935) The March of Time / W. Howard Greene i Harold Rosson (1936) Edgar Bergen / W. Howard Greene / Museum of Modern Art Film Library / Mack Sennett (1937) J. Arthur Ball / Walt Disney / Deanna Durbin i Mickey Rooney / Gordon Jennings, Jan Domela, Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith, Farciot Edouart, Loyal Griggs, Loren L. Ryder, Harry D. Mills, Louis Mesenkop, Walter Oberst / Oliver T. Marsh i Allen Davey / Harry Warner (1938) Douglas Fairbanks / Judy Garland / William Cameron Menzies / Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt, Ralph Morgan, Ralph Block, Conrad Nagel) / Technicolor Company (1939) Bob Hope / Nathan Levinson (1940) Walt Disney, William Garity, John N. A. Hawkins i RCA Manufacturing Company / Leopold Stokowski i jego współpracownicy / Rey Scott / Ministrowie informacji Wielkiej Brytanii (1941) Charles Boyer / Noël Coward / Metro-Goldwyn-Mayer (1942) George Pal (1943) Bob Hope / Margaret O’Brien (1944) Republic Studio, Daniel J. Bloomberg i Republic Studio Sound Department / Walter Wanger / The House I Live In / Peggy Ann Garner (1945) Harold Russell / Laurence Olivier / Ernst Lubitsch / Claude Jarman Jr. (1946) James Baskett / Thomas Armat, William Nicholas Selig, Albert E. Smith i George Kirke Spoor / Bill and Coo / Dzieci ulicy (1947) Walter Wanger / Monsieur Vincent / Sid Grauman / Adolph Zukor (1948) Jean Hersholt / Fred Astaire / Cecil B. DeMille / Złodzieje rowerów (1949) Louis B. Mayer / George Murphy / Mury Malapagi (1950)
1951–1975	Gene Kelly / Rashōmon (1951) Merian C. Cooper / Bob Hope / Harold Lloyd / George Mitchell / Joseph M. Schenck / Zakazane zabawy (1952) 20th Century-Fox Film Corporation / Bell & Howell Company / Joseph Breen / Pete Smith (1953) Bausch & Lomb Optical Company / Danny Kaye / Kemp Niver / Greta Garbo / Jon Whiteley / Vincent Winter / Wrota piekieł (1954) Samuraj (1955) Eddie Cantor (1956) Society of Motion Picture and Television Engineers / Broncho Billy Anderson / Charles Brackett / B.B. Kahane (1957) Maurice Chevalier (1958) Buster Keaton / Lee De Forest (1959) Gary Cooper / Stan Laurel / Hayley Mills (1960) William L. Hendricks / Fred L. Metzler / Jerome Robbins (1961) William J. Tuttle (1964) Bob Hope (1965) Yakima Canutt / Y. Frank Freeman (1966) Arthur Freed (1967) John Chambers / Onna White (1968) Cary Grant (1969) Lillian Gish / Orson Welles (1970) Charlie Chaplin (1971) Charles S. Boren / Edward G. Robinson (1972) Henri Langlois / Groucho Marx (1973) Howard Hawks / Jean Renoir (1974) Mary Pickford (1975)
1976–2000	Margaret Booth (1977) Walter Lantz / Laurence Olivier / King Vidor / Museum of Modern Art Department of Film (1978) Hal Elias / Alec Guinness (1979) Henry Fonda (1980) Barbara Stanwyck (1981) Mickey Rooney (1982) Hal Roach (1983) James Stewart / National Endowment for the Arts (1984) Paul Newman / Alex North (1985) Ralph Bellamy (1986) Eastman Kodak Company / National Film Board of Canada (1988) Akira Kurosawa (1989) Sophia Loren / Myrna Loy (1990) Satyajit Ray (1991) Federico Fellini (1992) Deborah Kerr (1993) Michelangelo Antonioni (1994) Kirk Douglas / Chuck Jones (1995) Michael Kidd (1996) Stanley Donen (1997) Elia Kazan (1998) Andrzej Wajda (1999) Jack Cardiff / Ernest Lehman (2000)
od 2001	Sidney Poitier / Robert Redford (2001) Peter O’Toole (2002) Blake Edwards (2003) Sidney Lumet (2004) Robert Altman (2005) Ennio Morricone (2006) Robert F. Boyle (2007) Lauren Bacall / Roger Corman / Gordon Willis (2009) Kevin Brownlow / Jean-Luc Godard / Eli Wallach (2010) James Earl Jones / Dick Smith (2011) D.A. Pennebaker / Hal Needham / George Stevens Jr. (2012) Angela Lansbury / Steve Martin / Piero Tosi (2013) Jean-Claude Carrière / Hayao Miyazaki / Maureen O’Hara (2014) Spike Lee / Gena Rowlands (2015) Jackie Chan / Lynn Stalmaster / Anne V. Coates / Frederick Wiseman (2016) Charles Burnett / Owen Roizman / Donald Sutherland / Agnès Varda (2017) Marvin Levy / Lalo Schifrin / Cicely Tyson (2018) David Lynch / Wes Studi / Lina Wertmüller (2019) Samuel L. Jackson / Elaine May / Liv Ullmann (2021) Euzhan Palcy / Diane Warren / Peter Weir (2022) Angela Bassett / Mel Brooks / Carol Littleton (2023)