Τι είναι;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναβάθμισε τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ δημιουργώντας το rescEU, προκειμένου να μπορεί να προστατεύει καλύτερα τους πολίτες από τις καταστροφές, καθώς και να διαχειρίζεται τους αναδυόμενους κινδύνους.
Το rescEU είναι ένα απόθεμα ευρωπαϊκών ικανοτήτων, το οποίο χρηματοδοτείται πλήρως από την ΕΕ. Περιλαμβάνει έναν στόλο πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων, ένα αεροσκάφος διακομιδής ασθενών, καθώς και ένα απόθεμα ιατρικών ειδών και κινητά νοσοκομεία για την αντιμετώπιση υγειονομικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Το απόθεμα rescEU περιλαμβάνει επίσης πρόχειρα καταλύματα, μέσα μεταφοράς και υλικοτεχνικής υποστήριξης, καθώς και είδη για την κάλυψη αναγκών ηλεκτροδότησης.
Επιπλέον, δημιουργούνται αποθέματα προκειμένου να είναι δυνατή η αντιμετώπιση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών (ΧΒΡΠ) κινδύνων. Τα αποθέματα αυτά περιλαμβάνουν εξοπλισμό απολύμανσης και ανίχνευσης απειλών, καθώς και ιατρικά αντίμετρα απαραίτητα ειδικά για την αντιμετώπιση ΧΒΡΠ κινδύνων.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό;
Η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον συντονισμό της αντιμετώπισης καταστροφών στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Τα τελευταία χρόνια, καταστροφές έχουν πλήξει κάθε περιοχή της Ευρώπης, προκαλώντας εκατοντάδες απώλειες και ζημιές δισεκατομμυρίων σε υποδομές αλλά και στο περιβάλλον.
Επιδημίες, αιφνίδιες πλημμύρες, καταιγίδες, δασικές πυρκαγιές, σεισμοί και ανθρωπογενείς καταστροφές ασκούν συνεχώς πίεση στις ικανότητες αντιμετώπισης των χωρών. Επιπλέον, τα ζητήματα ασφάλειας γίνονται όλο και πιο σύνθετα, και η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επιδεινώσει τις επιπτώσεις των καταστροφών στο μέλλον.
Οι πολεμικές συγκρούσεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οι ακραίες καιρικές συνθήκες και οι αναδυόμενες απειλές, όπως η πανδημία COVID-19, έχουν υπερβεί κατά πολύ την ικανότητα των κρατών μελών να αλληλοβοηθούνται, ιδίως όταν αρκετές χώρες αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα τον ίδιο τύπο κρίσης.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, όταν τα κράτη μέλη χρειάζονται μια ώθηση για να αντιμετωπίσουν δραστικά τις κρίσεις, η ΕΕ παρέχει ένα επιπλέον επίπεδο προστασίας. Μέσω του αποθέματος rescEU, η ΕΕ εξασφαλίζει την ταχύτερη και πιο ολοκληρωμένη αντίδραση στις κρίσεις.
Με ποιον τρόπο βοηθούμε;
Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, οποιαδήποτε χώρα μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
Μόλις ενεργοποιηθεί ο Μηχανισμός, η ΕΕ διοχετεύει βοήθεια στην πληγείσα χώρα από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα 10 συμμετέχοντα κράτη μέσω του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η ακόμα πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστροφών, το 2019 δημιουργήθηκε το απόθεμα rescEU, ως επιπλέον επίπεδο προστασίας.
Πόλεμος στην Ουκρανία
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και προκειμένου να ανταποκριθεί στις ιατρικές ανάγκες των Ουκρανών, τόσο εντός της χώρας όσο και σε ολόκληρη την περιοχή, η ΕΕ παρείχε υπηρεσίες ιατρικής διακομιδής, καθώς και βοήθεια μέσω των αποθεμάτων ιατρικών/ΧΒΡΠ προμηθειών, πρόχειρων καταλυμάτων και γεννητριών του rescEU, τα οποία φυλάσσονται σε διάφορες τοποθεσίες σε όλη την ΕΕ.
Η βοήθεια που προσφέρει το rescEU περιλαμβάνει ιατρικά είδη, όπως: (i) αναπνευστήρες, (ii) αντλίες έγχυσης, (iii) μόνιτορ παρακολούθησης ασθενών, (iv) μάσκες και ρόμπες, (v) συσκευές υπερήχων, (vi) συμπυκνωτές οξυγόνου, (vii) αντίδοτα, (viii) δισκία ιωδιούχου καλίου, (ix) προμήθειες απολύμανσης, (x) μάσκες αερίων, (xi) ανιχνευτές χημικών, και άλλα πολλά.
Επιπλέον, οι προμήθειες περιλαμβάνουν γεννήτριες που βοηθούν τους Ουκρανούς να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, καθώς και χιλιάδες πρόχειρα καταλύματα, που προσφέρουν προσωρινή στέγη σε ανθρώπους από διαφορετικές περιοχές.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερης κλίμακας και την πιο περίπλοκη επιχείρηση πολιτικής προστασίας της ΕΕ από το 2001, όταν δημιουργήθηκε ο Μηχανισμός. Η βοήθεια αυτή συμπληρώνει τη βοήθεια που προσφέρεται από τις ευρωπαϊκές χώρες, και συντονίζεται μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.
Για να ενισχύσει την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών από την ΕΕ, η Επιτροπή χρηματοδοτεί τη διαθεσιμότητα εφεδρικού πυροσβεστικού στόλου του rescEU. Μετά από πολλές περιόδους δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη, που ξεπέρασαν κάθε ρεκόρ, το rescEU ενισχύεται, ώστε κάθε χρόνο τα διαθέσιμα εναέρια πυροσβεστικά μέσα να αυξάνονται.
Η Επιτροπή συναποφασίζει με τα εκάστοτε κράτη μέλη για την αξιοποίηση αυτών των πόρων. Το μέτρο αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά άλλων μέτρων του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, όπως η προεγκατάσταση επίγειων ομάδων σε καθορισμένες θέσεις, για τη διασφάλιση της έγκαιρης αντιμετώπισης σε χώρες που είναι επιρρεπείς σε δασικές πυρκαγιές.
Παράλληλα, η Επιτροπή χρηματοδοτεί επίσης την ανάπτυξη ενός πιο φιλόδοξου μελλοντικού μόνιμου στόλου του rescEU, αποτελούμενου από μεσαίου μεγέθους αμφίβια αεροσκάφη και ελικόπτερα.
Τον Μάρτιο του 2022, η δυνατότητα «MedEvac» του rescEU για ασθενείς με άκρως μολυσματικές νόσους κατέστη λειτουργική, ενώ χρησιμοποιήθηκε επίσης στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία.
Πιο πρόσφατα, η ΕΕ χορήγησε χρηματοδότηση σε μια κοινοπραξία, αποτελούμενη από επτά κράτη μέλη και ένα συμμετέχον κράτος του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ για την ανάπτυξη της Ιατρικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης του rescEU.
Η Ιατρική Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης του rescEU, η οποία επί παρόντος βρίσκεται στο στάδιο της ανάπτυξης, αποσκοπεί να αποτελέσει το μεγαλύτερο κινητό νοσοκομείο παγκοσμίως, το οποίο θα παρέχει βαθμιδωτή, εξαιρετικά εξειδικευμένη ιατρική αντιμετώπιση στις καταστροφές.
Η Επιτροπή αναπτύσσει στρατηγικής σημασίας δυνατότητες για την αντιμετώπιση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών (ΧΒΡΠ) καταστροφών. Οι άνθρωποι μπορεί να εκτίθενται σε ΧΒΡΠ παράγοντες λόγω ακούσιων καταστροφών ή προμελετημένων επιθέσεων.
Οι δυνατότητες απολύμανσης του rescEU, καθώς και οι δυνατότητες ανίχνευσης, δειγματοληψίας, αναγνώρισης και παρακολούθησης βρίσκονται επί του παρόντος υπό ανάπτυξη. Ο πρώτος τύπος δυνατοτήτων θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να απολυμαίνει υποδομές, οχήματα, κτίρια, κρίσιμης σημασίας εξοπλισμό και άτομα που έχουν μολυνθεί. Ενώ ο δεύτερος θα χρησιμοποιείται για τη διεξαγωγή ερευνητικών δραστηριοτήτων και την αντιμετώπιση συμβάντων που αφορούν την ασφάλεια.
Και οι δύο τύποι δυνατοτήτων θα μπορούν να αξιοποιηθούν εκ των προτέρων πριν από εκδηλώσεις ευρείας προβολής ή σημαντικές δημόσιες εκδηλώσεις.
Μόλις καταστούν διαθέσιμοι, οι πόροι ανίχνευσης, δειγματοληψίας, αναγνώρισης και παρακολούθησης του rescEU θα αποτελέσουν σημαντικό επιπρόσθετο στοιχείο για τη βελτίωση της ετοιμότητας της ΕΕ.
Η ΕΕ έχει δημιουργήσει στρατηγικής σημασίας αποθέματα, για να ανταποκρίνεται ταχύτερα στις ανάγκες που προκύπτουν ως αποτέλεσμα υγειονομικών κρίσεων και ΧΒΡΠ καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, όπως η πανδημία COVID-19 ή μεγάλης κλίμακας ανθρωπογενείς καταστροφές. Το απόθεμα επιτρέπει την ταχεία παράδοση ειδών, περιλαμβανομένων διαφορετικών τύπων ιατρικών αντιμέτρων, ιατρικού εξοπλισμού, ΧΒΡΠ εξοπλισμού αντιμετώπισης και μέσων ατομικής προστασίας.
Επί του παρόντος, εν μέρει σε συνεργασία με την Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης, αναπτύσσονται 22 αποθέματα του rescEU από 16 διαφορετικά κράτη μέλη ανά την Ευρώπη. Δώδεκα από αυτά είναι ήδη λειτουργικά.
Η πρόσβαση σε στέγη έκτακτης ανάγκης βοηθά τους ανθρώπους να βρουν ένα ασφαλές και προστατευμένο μέρος να ζήσουν μετά από μια καταστροφή ή έκτακτη ανάγκη.
Το rescEU έχει δημιουργήσει υψηλής ποιότητας εφεδρικές μονάδες στέγης έκτακτης ανάγκης, όπως ελαφρού τύπου προκατασκευασμένες κατασκευές, εμπορευματοκιβώτια επίπεδης συσκευασίας και αντίσκηνα έκτακτης ανάγκης.
Οι οικιστικές μονάδες συμπληρώνονται από άλλες εγκαταστάσεις, όπως ντους και τουαλέτες, βιομηχανικού τύπου κουζίνες ή κουζίνες με δυνατότητα προετοιμασίας γευμάτων, πλυντήριο και κοινόχρηστους χώρους, με ιδιαίτερη προσοχή στη δημιουργία ασφαλών χώρων για τα παιδιά και τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας.
Αυτό το απόθεμα μονάδων καταφυγίου θα φιλοξενείται από 6 κράτη μέλη και συμμετέχοντα κράτη, και θα φυλάσσεται στρατηγικά ανά την ευρωπαϊκή ήπειρο για πιθανή αξιοποίηση σε ποικίλα διαφορετικά περιβάλλοντα και σενάρια.
Μια ικανότητα στέγης έκτακτης ανάγκης δημιουργήθηκε ταχύτατα ήδη το 2022, με στόχο την παροχή υποστήριξης σε πληγέντες του πολέμου κατά της Ουκρανίας. Το 2023, αξιοποιήθηκε για τη στέγαση σεισμόπληκτου πληθυσμού μετά τους σεισμούς στην Τουρκία. Αυτό το απόθεμα αποτελείται από προκατασκευασμένες κατασκευές ελαφρού τύπου, αντίσκηνα, κρεβάτια και άλλα είδη καταφυγίου που χρησιμοποιήθηκαν για να βοηθηθούν οι πληγέντες.
Η ανάγκη ενίσχυσης των πόρων μεταφοράς και υλικοτεχνικής υποστήριξης στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ έγινε αισθητή σε πολλές πρόσφατες επιχειρήσεις πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
Για παράδειγμα, η πανδημία COVID-19 δημιούργησε προκλήσεις όσον αφορά τη μεταφορά ιατρικών πόρων, εμβολίων, προσωπικού και ασθενών, περιλαμβανομένου στο πλαίσιο υψηλών κινδύνων για την ασφάλεια.
Αυτό το απόθεμα, το οποίο βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της ανάπτυξης, θα περιλαμβάνει δύο αεροσκάφη ικανά να μεταφέρουν επιβάτες, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια διακομιδής προξενικού προσωπικού και επαναπατρισμού, και εμπορεύματα, όποτε είναι αναγκαίο.
Θα υπάρχουν επίσης ειδικοί πόροι που θα επικεντρώνονται στη διακομιδή ασθενών.
Είτε για την ηλεκτροδότηση μονάδων καταφυγίου ή κρίσιμων υποδομών, είτε την ηλεκτροδότηση μετά από φυσική καταστροφή ή σύρραξη, η χρήση ενέργειας αποτελεί βασική ανάγκη ανεξάρτητα από το εκάστοτε σενάριο.
Για να διασφαλιστεί ότι ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ είναι επαρκώς εξοπλισμένος για μελλοντικούς σκοπούς, η ΕΕ δημιούργησε ένα απόθεμα πόρων ενεργειακού εφοδιασμού έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο του rescEU. Κύριο μέλημα είναι η παροχή εφεδρικής ηλεκτροδότησης έκτακτης ανάγκης σε διάφορες περιπτώσεις σεναρίων έκτακτης ανάγκης.
Το ενεργειακό απόθεμα του rescEU αποτελείται από χιλιάδες γεννήτριες διαφορετικών μεγεθών. Οι γεννήτριες ξεκινούν από μικρότερα μεγέθη, ικανά να τροφοδοτήσουν με ρεύμα μεμονωμένα νοικοκυριά και φτάνουν μέχρι πολύ μεγαλύτερα μοντέλα, τα οποία είναι κατάλληλα για τη διατήρηση της λειτουργίας δημόσιων κτιρίων και ζωτικής σημασίας κοινοτικών υπηρεσιών, όπως νοσοκομείων και κεντρικών σταθμών παραγωγής θερμότητας.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, το rescEU έχει αποστείλει χιλιάδες γεννήτριες στην Ουκρανία, για παράδειγμα, βοηθώντας νοσοκομεία να διασφαλίσουν την παροχή βασικών υπηρεσιών.
Γεγονότα και αριθμητικά στοιχεία
Το rescEU αποτελεί ένα επιπλέον επίπεδο πολιτικής προστασίας στην Ευρώπη, το οποίο εντάσσεται στον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.
Το rescEU ενισχύει την ευρωπαϊκή ετοιμότητα όσον αφορά την αντιμετώπιση καταστροφών.
Αντιμετωπίζει κρίσεις εντός και εκτός Ευρώπης, αναπτύσσοντας δυνατότητες, όπως:
- πόρους αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών
- ιατρικές δυνατότητες
- χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές και πυρηνικές (ΧΒΡΠ) δυνατότητες
- στρατηγικής σημασίας αποθέματα ιατρικών και ΧΒΡΠ ειδών
- κάλυψη αναγκών προσωρινής στέγασης (κινητά καταλύματα),
- μεταφορές έκτακτης ανάγκης,
- κάλυψη αναγκών ηλεκτροδότησης
Το rescEU χρηματοδοτείται κατά 100% από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών για την αγορά, τη λειτουργία και τη συντήρηση.
Τελευταία ενημέρωση: 14/05/2024